Miażdżący raport NIK‼ foto: Shutterstock

Ustalenia Najwyższej Izby Kontroli (NIK) wstrząsnęły opinią publiczną. Raport NIK ujawnia, że w latach 2021-2023 Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce otrzymały 17,5 mld złotych dotacji, w większości z pominięciem procedur konkursowych. Marszałek Sejmu Szymon Hołownia zapowiada konsekwencje. Jak finansowanie Kościoła wyglądało za rządów PiS i jakie nieprawidłowości wykryto?

Najwyższa Izba Kontroli (NIK) opublikowała raport dotyczący finansowania Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce w latach 2021-2023. Kontrola wykazała szereg nieprawidłowości w wydatkowaniu środków publicznych. Jak poinformował Marszałek Sejmu Szymon Hołownia, który zlecił kontrolę, Kościoły i organizacje z nimi związane otrzymały w tym okresie łącznie 17,5 mld złotych.

Z raportu NIK wynika, że aż 95 procent tej kwoty trafiło do Kościoła katolickiego i organizacji z nim związanych. Z tej sumy, 6 miliardów złotych przeznaczono na wynagrodzenia dla nauczycieli religii, a blisko 2 miliardy złotych pochodziły ze zwolnień podatkowych i darowizn. Dodatkowe 6 miliardów złotych Kościoły otrzymały w formie dotacji.

NIK zwraca uwagę, że znaczna część środków była przyznawana z pominięciem procedur konkursowych. Kancelaria Premiera miała zlecać realizację zadań publicznych Kościołowi i podmiotom z nim związanym w sposób pozakonkursowy. Według NIK, istniały przesłanki, by sądzić, że te podmioty nie uzyskałyby pozytywnej rekomendacji, gdyby brały udział w otwartych konkursach.

Raport NIK ujawnia liczne nieprawidłowości w procesie przyznawania dotacji dla Kościoła oraz w gospodarowaniu nieruchomościami Skarbu Państwa. Kontrola wykazała, że dotacje konkursowe były często mało przejrzyste, a w przypadku 12 umów stwierdzono nieprawidłowe wydatkowanie środków.

Jak ustalił reporter RMF FM, Kancelaria Premiera miała zlecać Kościołowi i podmiotom z nim związanym realizację zadań publicznych z pominięciem konkursów. NIK podkreśla, że istniały powody, dla których te podmioty mogłyby nie uzyskać pozytywnej rekomendacji w normalnym trybie konkursowym.

Ponadto, NIK dopatrzył się nieprawidłowości w gospodarowaniu nieruchomościami Skarbu Państwa na rzecz Kościołów i związków wyznaniowych. Chodzi przede wszystkim o darowizny, dzierżawę oraz oddawanie nieruchomości w użytkowanie. Stwierdzono braki w dokumentacji oraz brak oceny wartości przekazywanego mienia.

Odnotowano również przypadki nieterminowego opłacania lub przekazywania składek z Funduszu Kościelnego. W latach 2021-2023 wydatki z Funduszu wzrosły o 16 procent.