Jak postępuje Kościół po śmierci papieża? Procedury są ściśle określone

Stan zdrowia papieża budzi zaniepokojenie wiernych na całym świecie. W tej sytuacji rodzi się pytanie o to, co stanie się po ewentualnym odejściu Franciszka? Już w ubiegłym roku on sam zdecydował o odmiennym charakterze swojego pochówku. Pozostaje jednak jeszcze zestaw procedur, które podejmie wówczas Kościół, a niektóre z nich sięgają nawet starożytności.

Już w ubiegłym roku papież Franciszek, obecnie borykający się z poważnymi problemami zdrowotnymi, podjął decyzję dotyczącą swojego pogrzebu. Uroczystość ma być pozbawiona niektórych tradycyjnych obrzędów i rytuałów towarzyszących zwykle pożegnaniom papieży. Poza tym będzie pierwszym od stu lat ojcem świętym spoczywającym poza Watykanem.

Niezależnie od tych zmian, po śmierci Franciszka rozpocznie się starannie opracowany przez wieki ceremoniał. Niektóre z praktyk sięgają czasów starożytnego Rzymu. Następnie kardynałowie staną do rywalizacji o najwyższy urząd w Kościele katolickim.

Zgodnie z tradycją, śmierć papieża potwierdza kamerling, czyli wysoki rangą urzędnik watykański. Obecnie funkcję tę pełni irlandzki kardynał Kevin Farrell. To właśnie on podejdzie do ciała Franciszka i wywoła go po imieniu, tak jak działo się to już w starożytnym Rzymie. Współcześnie ma to głównie wymiar symboliczny, gdyż faktyczne stwierdzenie zgonu należy do lekarzy. Istnieje też mit o tym, że kamerling stuka w czoło papieża srebrnym młotkiem, ale Watykan od dawna dementuje tę informację.

Po braku odpowiedzi ze strony papieża, zniszczony zostanie jego pierścień, służący jako pieczęć do oficjalnych dokumentów, co symbolicznie zakończy jego pontyfikat. Papieskie apartamenty zostają zapieczętowane. Kamerling informuje Kolegium Kardynałów o śmierci ojca świętego, a Watykan ogłasza tę wiadomość całemu światu.

Po oficjalnym potwierdzeniu zgonu rozpoczyna się dziewięciodniowy okres żałoby, zwany *Novendiale*, znany od czasów starożytnych. W tym czasie Włochy zwykle też ogłaszają żałobę narodową. Ciało papieża, pobłogosławione i ubrane w pontyfikalne szaty, zostanie wystawione na widok publiczny w Bazylice Świętego Piotra. Dawniej zwłoki układano na katafalku, ale Franciszek zdecydował się na skromniejszą formę — otwartą trumnę bez zbędnego przepychu.

W przeszłości papieży często balsamowano, a niektórym usuwano organy przed pochówkiem. W kościele św. Wincentego i św. Anastazego przy fontannie di Trevi w Rzymie znajdują się serca ponad 20 papieży, umieszczone w marmurowych urnach. Jednak takie praktyki nie są już stosowane.

Ceremonia pogrzebowa odbędzie się prawdopodobnie na placu Świętego Piotra, od czwartego do szóstego dnia po śmierci. Uroczystości poprowadzi dziekan Kolegium Kardynalskiego.

Tradycyjnie papieże byli chowani w Grotach Watykańskich pod Bazyliką Świętego Piotra, gdzie spoczywa niemal 100 biskupów Rzymu. Franciszek postanowił jednak odejść od tego zwyczaju. W 2023 r. ogłosił, że jego miejscem spoczynku będzie bazylika Santa Maria Maggiore — jedna z jego ulubionych i najczęściej odwiedzanych świątyń. Tym samym stanie się pierwszym od stu lat papieżem pochowanym poza Watykanem.

Poprzednicy Franciszka spoczywali w trzech trumnach: z cyprysu, cynku i wiązu, umieszczonych jedna w drugiej. On sam zażyczył sobie jednej, wykonanej z połączenia cynku i drewna. Podobnie jak Benedykt XVI, który został pochowany z monetami wybitymi podczas jego pontyfikatu oraz metalową tubą zawierającą *rogito”, czyli długi dokument opisujący jego życie i posługę — Franciszek prawdopodobnie również będzie miał swoje *rogito*

Po zakończeniu uroczystości pogrzebowych rozpocznie się *sede vacante* (“wolne miejsce”), jak nazywa się okres przejściowy. W tym czasie władza w Kościele katolickim przechodzi na Kolegium Kardynałów, aż do wyboru nowego biskupa Rzymu. Dwa do trzech tygodni po pogrzebie kardynałowie zbiorą się w Kaplicy Sykstyńskiej, by przeprowadzić konklawe. Od ponad 700 lat wybór zawsze pada na członka Kolegium Kardynałów..