Daniel Olbrychski: TVP za czasów PiS była haniebniejsza niż telewizja stanu wojennego

W czwartek 11 marca w TVP1 został wyemitowany reportaż “Artyści na cenzurowanym” Scenariuszem i reżyserią produkcji zajął się Andrzej Buchowski. W reportażu wypowiedzieli się m.in. Agnieszka Holland, Krystyna Janda. Zbigniew Hołdys, Jacek Fedorowicz, Maciej Stuhr. “O komentarz nikt ich wtedy nie pytał. Postanowiłem oddać im głos” — podkreślił reżyser materiału.

Czym różni się informacja od propagandy? Michał Rusinek w reportażu Andrzeja Buchowskiego mówi, że informacja brzmi: “Pan x zrobił rzecz y”, a propaganda poda: “Okropny pan x zrobił straszną rzecz y”.

To m.in. o manipulacji i propagandzie mówią twórcy wypowiadający się w reportażu Andrzeja Buchowskiego “Artyści na cenzurowanym”. Daniel Olbrychski w materiale wytykający Telewizji Polskiej pod rządami PiS manipulację przypomniał, że przez osiem lat rządów PiS nigdy nie był goszczony w gmachu telewizji publicznej. “I nie chciałbym być w owym czasie” — dodał.

Uważałem, że telewizja pisowsko-kurska była czymś haniebniejszym niż telewizja stanu wojennego

— mówił.

Jacek Fedorowicz wspomina w materiale, jak pod koniec istnienia PRL-u był pod wrażeniem “Dziennika Telewizyjnego”, który, jak mówi satryk: “operował fałszem trudno zauważalnym, z ekranu lała się czysta propaganda, która udawała, że nie jest propagandą”.

Fedorowicz opowiada, że w tamtym czasie nielegalnie w podziemiu robił taśmy, które starały się pokazywać, jak łatwo jest fałszować rzeczywistość. “Kiedy odzyskaliśmy niepodległość, mój program zaistniał na antenie TVP1 i tam rozhulałem się w fałszerstwach, o których myślałam, że są dla widza oczywiste. Dokładnie lub prawie dokładnie tą metodą fałszowania rzeczywistości posługiwał się Jacek Kurski, nie tylko on sam, ale jego duch unosił się nad całością tego, co powstawało w TVP” — stwierdza artysta.

Artyści w materiale Buchowskiego zaznaczają, że chociaż można by pomyśleć, że to, co pada z ekranu to tylko słowa, to jednak budują one pewną narrację. Maja Ostaszewska mówi o pogróżkach i poważnych groźbach, które dostawała. Wspomina, że na premierę “Zielonej granicy” ona i Agnieszka Holland przyszły z ochroną, bo bano się o ich bezpieczeństwo.

Maciej Stuhr przypomina, że poziom manipulacji przy przedstawianiu “Zielonej granicy” w TVP był taki, że “Wiadomości” przedstawiły jego monolog z filmu, jako to, co myśli o sytuacji, rządzie i polityce Maciej Stuhr, a nie postać przez niego grana.

W czasach PiS artyści, którzy publicznie krytykowali ówczesną władzę w telewizji publicznej nazywani byli celebrytami i pseudoelitą. “Miałam wrażenie, że wszyscy mnie nienawidzą, trudno mi było skupić się na czasie z rodziną, patrzyłam dookoła, czy nie ma kogoś, kto chce mi zrobić coś złego” — mówi Barbara Kurdej-Szatan, wspominając swój wpis na temat Straży Granicznej i sytuacji na granicy polsko-białoruskiej i tego, co na jej temat pojawiało się w TVP.

Maciej Stuhr, opowiadając jeszcze swoje wrażenia o telewizji publicznej za czasów PiS, mówi, że “z jednej strony masz nadzieję, że większość ludzi wie, że to, co pokazuje TVP to moralne dno ludzi, którzy piszą paski i robią te cyrki, jednak ta propaganda trafiała na podatny grunt”.

Społeczeństwo polskie było okłamywane i szczute w sposób niewyobrażalny za mojego długiego życia” — stwierdza w materiale Daniel Olbrychski.

W reportażu głos zabrała także żona Andrzeja Wajdy — Krystyna Zachwatowicz-Wajda, wspominając film “Obywatel Zamek”, który ukazał się w TVP, a w którym wymazano nazwisko ojca Zachwatowicz-Wajdy, który odbudował Zamek Królewski, poświęcił temu wielką część swojego życia. “Nie ma go w tym filmie” — mówi scenografka teatralna, a zapytana o to, jaki tytuł nosiłby film jej męża o czasach rządów PiS, opowiada: “Człowiek z… i trzy kropki”.

W czasach rządów PiS z telewizji publicznej właściwie zniknęła polska scena kabaretowa. Im też oddał głos reżyser reportażu. Robert Korólczyk z Kabaretu Młodych Panów wspomina, że kabarety były zapraszane tylko, jeżeli będą “grały, jak im zagrają”. “Ta władza była przeciwna komunizmowi, a jeśli chodzi o cenzurę, zachowywali się bardzo podobnie” – mówił.