Chce, żeby użyto jego czaszki w “Hamlecie”. Do tej pory używano czaszki… Polaka

David Tennant, brytyjski aktor wcielający się m.in. w “Doktora Who”, powiedział, że chciałby, aby jego czaszka po śmierci trafiła jako rekwizyt do teatru. “Już teraz używamy czaszki człowieka”.

David Tennant jest jednym z uwielbianych w Wielkiej Brytanii aktorów, który na swoim koncie ma nie tylko dziesiątki ról telewizyjnych i filmowych w brytyjskim kinie, lecz także role teatralne na najważniejszych scenach w kraju. W rozmowie w podcaście “Off Menu” zapytano go, czy rozważyłby oddanie własnego ciała na potrzeby sztuk teatralnych.

Niektórym aktorom wystarczy tylko scena, żeby zagrać swoją rolę. Jednak do wielu ról konieczne są rekwizyty. Trudno wyobrazić sobie “Hamleta” bez słynnej sceny z księciem trzymającym czaszkę błazna Yoricka – to jeden z najważniejszych symbolicznych fragmentów Szekspira. W zdecydowanej większości teatrów czaszka jest sztuczna, ale nie w londyńskim The Royal Shakespeare Company. Tu na scenę aktor grający rolę Hamleta może wyjść z prawdziwą, ludzką czaszką. Jest i polski akcent, bo ta część szkieletu należy do zmarłego w 1982 roku Polaka, muzyka Andrzeja Czajkowskiego. David Tennant w rozmowie z “Off Menu” przyznał, że byłby skłonny oddać własną czaszkę po swojej śmierci na potrzeby teatru:

Używaliśmy prawdziwej ludzkiej czaszki gościa, który nazywał się Andrzej Czajkowski, był muzykiem i po śmierci zapisał The Royal Shakespeare Company swoją czaszkę na potrzeby przedstawień “Hamleta”. Tu nie było czego udawać. Trzymałem Andrzeja, który był Yorickiem. Czuć było powagę sytuacji, ale nie makabrę. W tym momencie sztuki następuje połączenie ze śmiertelnością, nawet nie trzeba grać – patrzysz prosto w oczy człowieka, który kiedyś żył. To ma w sobie moc – mówił Tennant.

Teraz trzeba by bardzo kombinować, no i jest też dużo urzędów, którym zapewne nie spodobałby się pomysł robienia czegoś innego z częściami ciała niż kremacja. Andrzej był zapewne ostatnią osobą, której udało się dokonać takiego zapisu. Jego czaszka wciąż tam jest i można z niej korzystać w “Hamlecie” – mówił aktor.

Jak czytamy w “Rzeczpospolitej”, Andrzej Czajkowski był nieprzeciętnym mężczyzną. Jako polski Żyd ukrywał się w czasie okupacji w Warszawie, a przed końcem wojny pod nowym nazwiskiem wyjechał z Polski. Był kolorowy, wybitnie utalentowany, z ekscentrycznymi jak na tamte czasy pomysłami. Grał, koncertował, komponował, ale nie zapominał też o innych pasjach. Kochał Szekspira, w szczególności “Hamleta” – sztukę znał na pamięć. W testamencie prosił, żeby ciało przekazać na potrzeby medycyny, a czaszkę – do The Royal Shakespeare Company. Siedem lat po śmierci “wystąpił” w dłoniach Marka Rylance’a, ale nie zdecydowano się, jak informuje “Guardian”, na “korzystanie” z jego usług przez kolejnych niemalże 30 lat. Dla Rylance’a, jak pisze “Telegraph”, wrażenie było zbyt namacalne – nie mógł przekonać się, że trzyma nie Polaka Andrzeja, a błazna Yoricka. Czajkowski służył głównie na próbach, a jeśli brano go na scenę przed publiczność, to fakt ten skrzętnie ukrywano, by nie wywołać skandalu.

David Tennant w 2009 roku wziął Czajkowskiego na scenę, co dzięki zachowaniu tajemnicy przeszło bez echa w mediach. Reżyser Greg Doran chciał uniknąć zamieszania. “To mogłoby zdominować sztukę, wszyscy mówiliby tylko o tym, że David występuje z prawdziwą czaszką” – mówił w rozmowie z “Telegraph”. I miał rację – kiedy wydało się, że David Tennant gra z jak najbardziej prawdziwym rekwizytem, brytyjskie media oszalały. Ogłoszono, że do kolejnych przedstawień wykorzystana zostanie sztuczna replika, ale to też nie była – jak się później okazało – prawda. Czaszka Czajkowskiego występowała na West Endzie, w ekranizacjach sztuki pod skrzydłami BBC… Od kilku lat Yorick-Czajkowski ma czekać na swój moment w składziku rekwizytów The Royal Shakespeare Company – w honorowym miejscu z należnym mu szacunkiem. Kolejni reżyserzy, którzy podejmują się wystawienia “Hamleta”, unikają mówienia wprost, czy korzystają z pomocy Polaka.